Nhìn lại thế giới điện ảnh 2021

2021 là một quãng thời gian với vô cùng nhiều biến động khi tình hình dịch bệnh Covid-19 ngày càng diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, điều này lại chẳng thể cản bước ngành công nghiệp điện ảnh nói chung cũng như các nhà làm phim nói riêng đặt cho mình những dấu mốc thật đáng nhớ.

1. 12 tháng chỉ xoay quanh Spider-Man Mọi chuyện được bắt nguồn từ những ngày đầu tháng 10/2020, khi những tin đồn về Spider-Man: No Way Home bắt đầu đổ bộ dù phim thậm chí còn chưa đi vào quá trình bấm máy. Việc Jamie Foxx ký hợp đồng trở lại với vai trò Electro được bê nguyên từ The Amazing Spider-Man 2 ở thời điểm mà người hâm mộ MCU đang ngất ngây với tương lai của đa vũ trụ, Spider-verse live-action đã vô tình trở thành khái niệm bùng nổ kéo dài tới tận hiện tại.

Tin đồn chia rẽ là điều những hãng phim lo sợ, còn với phần cuối của trilogy Homecoming, đây chỉ là chuyện vặt vãnh, khi người hâm mộ phải bận rộn F5 twitter mỗi ngày, hóng hớt các chi tiết rò rỉ dù nhỏ nhất về phim thông qua các bài phỏng vấn của diễn viên, soundtrack hay thậm chí sản phẩm merchandise như Lego, T-Shirt, vv…

Sự nhiệt tình của công chúng cũng gây áp lực lên chính các diễn viên mới chưa hề được xác nhận sẽ góp mặt. Trong một dịp hiếm hoi Tom Holland chẳng chiều fan, bất cứ cá nhân nào được đồn đoán, đặc biệt tội nghiệp Andrew Garfield luôn phải dùng văn mẫu phủ nhận bất cứ khi nào có dịp lên sóng.

Marvel Studios cùng với Sony đã có 12 tháng bận rộn chỉ để cố giữ cho tác phẩm của mình thật bí mật, thậm chí áp dụng một chiến lược tiếp thị cực kỳ kín tiếng,tiêu đề cùng trailer muộn màng, đoạn phim công chiếu báo chí vỏn vẹn 40 phút, nhưng về cơ bản, nếu đã theo dõi dòng chảy rò rỉ của No Way Home từ ngày đầu, bạn có thể được dejavu khoảng 2/3 nội dung ở rạp chiếu. Ồn ào, náo nhiệt cùng hằng hà sa số câu chuyện hậu trường, nhưng No Way Home chắc chắn là tác phẩm điện ảnh duy nhất có thể khiến khán giả điên cuồng, mê mệt lâu đến mức này. 2. Câu chuyện rào cản văn hóa Eternals bằng cách thần kỳ nào đó đã giới thiệu một gia đình đồng tính khi thuộc sở hữu của Disney hay Superman da màu được Warner Bros. xây dựng. 2021 tiếp tục chứng kiến nỗ lực đáng tuyên dương của các nhà làm phim khi khai thác những chủ đề văn hóa phi truyền thống đẹp đẽ. Nhưng kiểm duyệt và rào cản văn hóa vẫn là câu chuyện tâm điểm như mọi năm.

Hiểu theo một cách ngắn gọn, nếu đã xác định trình chiếu yếu tố về cộng đồng người đồng tính nói chung, tác phẩm chắc chắn sẽ trượt kiểm duyệt ở thị trường tiềm năng số một - Trung Quốc, bên cạnh những quốc gia Trung Đông, Nga, vv.. 3. Disney và vụ kiện hài hước với Scarlett Johansson Black Widow sau một năm trì hoãn đã ra rạp theo kiểu “cực chẳng đã” và hoạt động dưới kỳ vọng theo nhiều cách khác nhau. Doanh thu yếu kém, tri ân Natasha Romanoff cũng đầy mỏi mệt, nhưng Disney ít nhất đã nghĩ rằng họ có thể cứu vớt mảng miếng thương mại. Học theo xu hướng chiếu rạp song song trực tuyến, Black Widow có mặt trên Disney + với Premier Access, lập tức đem lại túi tiền rủng rỉnh cho Disney cùng một tráp hầu tòa đến từ ngôi sao chính Scarlett Johansson.

Theo hợp đồng, thù lao của nữ minh tinh bao gồm hoa hồng từ tiền bán vé, và phát hành trực tuyến ảnh hưởng rất nhiều đến quyền lợi của cô, trong khi Disney vừa thu được lợi nhuận, vừa chứng kiến lượng tài khoản đăng ký khổng lồ.

Disney cũng chẳng vừa tố ngược Scarlett tàn nhẫn, tham lam không nghĩ đến bối cảnh bênh dịch mà quên mất rằng bản thân vẫn mở cửa Disney World, cổ phiếu tăng vù vù bất chấp COVID-19.

Khởi đầu mạnh mẽ, và khiến internet phải mất ăn, mất ngủ để cập nhật diễn biến theo từng ngày, nhưng tiếc là ngoài việc khiến rất nhiều ngôi sao ngoài luồng bị réo tên, cùng nhiều phát biểu, đáp trả hùng hồn từ hai phía, vụ kiện đã khép lại như kiểu chẳng hề có mâu thuẫn gì từ đầu. Disney và Scarlett Johansson làm lành, thậm chí còn hứa hẹn sớm hợp tác trong tương lai gần. 4. Kỳ tích của Chloe Zhao 2 năm liên tiếp, người Châu Á ẵm trọn những thành tích cao quý nhất ở đêm Oscar. Thực tế về việc Chloé Zhao chẳng được lòng người Trung Quốc, và bản thân bộ phim đem lại tượng vàng là một tác phẩm Mỹ, không mấy ảnh hưởng đến sự phi thường khi nữ đạo diễn chiến thắng ở cả “Best Director” và “Best Picture”.

Chloe Zhao là đạo diễn nữ gốc Á lần đầu tiên được nhận đề cử và thắng hạng mục đạo diễn xuất sắc nhất tại Oscar. Trong lịch sử, chỉ có 5 đạo diễn nữ từng được đề cử tại hạng mục này và trước người nhào nặn Eternals, Kathryn Bigelow đã vinh dự ghi tên lên bảng vàng.

Khán giả đã chẳng còn rầm rộ chia sẻ kèm dòng trạng thái tự hào tràn lan hướng về Chloé Zhao như đã làm với Parasite cách đây một năm nhưng đó không phải một sự thờ ơ hay định kiến nào, tài năng của điện ảnh Châu Á là xuất sắc và nó đã được nhìn nhận công bằng. 5. Trung Quốc và một năm ồn ào Trong khi phần còn lại của thế giới vật lộn để chống trọi với COVID-19, Trung Quốc đã mở cửa hoạt động kinh tế trở lại. Rạp chiếu nội địa tại quốc gia tỷ dân sở hữu nhu cầu rất cao cộng với sự thiếu vắng bom tấn Hollywood, dẫn đến hai hệ quả, Hoa Kỳ năm thứ 2 chấp nhận để Trung Quốc trở thành thị trường hàng đầu, đồng thời là cơn bão phòng vé của những tác phẩm nội địa tại quốc gia này.

Nhìn vào danh sách của Boxofffice Mojo, trong số 10 tác phẩm kiếm tiền khủng nhất năm, có đến 3 cái tên cây nhà lá vườn của Trung Quốc góp mặt, với vị trí thấp nhất thuộc về hậu truyện Thám Tử Phố Tàu.

Chi phối phòng vé là cách mô tả đúng nhất về Trung Quốc trong thế giới điện ảnh 2021, khi ngoài câu chuyện thương mại, khâu kiểm duyệt tác phẩm ở đại lục còn khiến báo chí tốn nhiều giấy mực. Thẳng tay hạn chế nội dung tôn giáo, chính trị, giới tính không phù hợp, và nổi bật hơn cả là loại bỏ Marvel Studios vì những mâu thuẫn không vì cá nhân thì cũng là sắc tộc sâu sắc. 6. Sự thoái trào của những đế chế Bối cảnh khó khăn không đủ để ngăn cản những phi vụ nuốt chửng các nền tảng điện ảnh lâu đời diễn ra theo kịch bản gây sốc. Trong một diễn biến bất ngờ, Warner Media đã thuộc về tập đoàn Discovery thông qua thương vụ giá trị 43 tỷ USD. Hai công ty sẽ tạo thành thương hiệu viễn thông lớn thứ hai thế giới tính theo doanh thu, chỉ sau Disney.

Sự kiện này như thừa nhận rằng thương vụ mua lại Time Warner vào năm 2016 với giá 85 tỷ USD, đổi tên thành WarnerMedia, rồi lại liên tục rót cả núi tiền xây dựng HBO Max của AT&T đã thất bại.

Cũng từ tình hình khó khăn, MGM đã phải gửi đi một thông báo cầu cứu hồi cuối năm 2020, chia sẻ rằng hãng bất lực để phân phối các bom tấn như No Time To Die và về cơ bản đã tự định giá mình ở mức 5.5 tỷ USD với hy vọng đổi chủ. May mắn là đến tháng 5 năm nay, Amazon - đơn vị sở hữu nền tảng Prime Video, đã quyết định kí vào tấm séc trị giá 8.5 tỷ USD để giải cứu công ty mẹ của Tom & Jerry. 7. Cơn thịnh nộ của Marvel Studios 9 dự án màn ảnh lớn nhỏ trong vòng 12 tháng, trong đó là những loạt phim trực tuyến khiến người hâm mộ dành nhiều tuần để thảo luận về nó, cùng lúc là cơn sốt Spider-Man: No Way Home đã đề cập ở trên.

Sau một 2020 đáng quên nhất trong lịch sử tồn tại của mình, Marvel Studios tái xuất bằng sự thống trị tuyệt đối, ở nền tảng trực tuyến, dù là năm debut, họ phá đảo luôn kỷ lục về lưu lượng truy cập, những WandaVision, Loki thay nhau trở thành series hàng đầu thế giới, còn với rạp chiếu, doanh thu từ hệ thống bom tấn MCU trong 2021 đã vượt quá ngưỡng 2 tỷ USD.

Chiều lòng người hâm mộ, các bí ẩn lâu đời trong MCU đều được giải đáp như giai thoại Budapest, câu nói kiểm soát của Loki mang tên Dreykov's Daughter hay thừa nhận quá trình recast Rhodey.

Về khía cạnh chuyên môn, những Black Widow, Shang-Chi, Eternals có thể hay dở theo ý kiến từng cá nhân, nhưng không thể phủ nhận, khán giả đã được chứng kiến một MCU với gai góc, sâu sắc và nhạy cảm trước vấn đề xã hội như thể không còn bị Disney gò bó. 8. Alec Baldwin cùng tai nạn thương tâm Nốt trầm đáng tiếc nhất của thế giới điện ảnh 2021 đến từ tai nạn trên phim trường đầy thương tâm của Rust. Alec Baldwin trong một cảnh quay đã bắn một phát súng đạo cụ cài đạn thật mà bằng cách nào đó không hề được kiểm tra trước. Đạo diễn chính của bộ phim - Joel Souza bị bắn trúng ở xương đòn và được cấp cứu kịp thời, nhưng cộng sự của ông, Halyna Hutchins thì lại không may mắn như thế. Tình huống khủng khiếp này đã buộc quá trình sản xuất đối với Rust ngừng hoạt động lập tức để cảnh sát vào cuộc và xác định rõ sự việc. Nhiều tuần sau đó là chuỗi ngày tra tấn tinh thần điên cuồng với những người chứng kiến cảnh tượng. Đã có những cuộc điều tra diễn ra, thậm chí là tình tiết căng thẳng như việc yêu cầu khám xét điện thoại di động của Baldwin hay nhà cung cấp đạn dược cho Rust đã nói với phóng viên chương trình Good Morning America, đài ABC, rằng mình đã không cung cấp đạn thật cho quá trình sản xuất phim.

Sinh nghề, tử nghiệp, nhưng chắc chắn cả ekip sẽ khó thoát khỏi tâm trạng bàng hoàng, đặc biệt là Alec Baldwin. Dẫu có là một tai nạn xuất phát từ sự chủ quan hay không, Baldwin vẫn là người đã bóp cò và Halyna đã chẳng thể viết tiếp giấc mơ điện ảnh của mình. 9. Lời chia tay đẹp của Daniel Craig 60 năm tuổi đời, 8 phiên bản James Bond khác nhau, nhưng Daniel Craig lại là quý ông 007 đầu tiên nghẹn ngào giọt nước mắt đầy yếu đuối khi chia tay với sự nghiệp điệp viên của mình. Bắt đầu từ những lời dè bỉu về một gã tóc nâu, da ngăm phá hoại khuôn mẫu, cho đến hình tượng Bond đời thực đầy vĩ đại, 15 năm của Craig với vai diễn chắc chắn là một điểm xuyết đẹp đẽ xuyên suốt thời kỳ điện ảnh hiện đại.

No Time To Die chật vật với tình hình bệnh dịch, hoãn chiếu tới lui, tệ hơn là đã dần biến mất trong tâm trí của khán giả khi các bom tấn nô nức trở lại. Đến chính người hâm mộ lạc quan nhất cũng khó mà có thể hình dung viễn cảnh, lời chia tay của Craig lại có thể phi thường đến thế ở phòng vé và chỉ chịu thua duy nhất Spider-Man: No Way Home ở Hollywood.

Khởi đầu khó khăn nhưng trái ngọt cho thành quả ở phía trước, No Time To Die và câu chuyện của nó cũng là đại diện đẹp đẽ, súc tích nhất cho hành trình đáng trân trọng của Craig với “James Blond”. 10. Một năm lẫn lộn của Netflix Khi đã dành quá nhiều thời gian để nói đến màn ảnh rộng, chẳng thể bỏ quên Netflix với chuỗi ngày bành trướng vị thế của mình ở nền tảng trực tuyến. Thị hiếu khán giả thay đổi nhanh chóng chỉ sau một mùa giãn cách, điện ảnh truyền thống đang chờ “tan băng” và khổng lồ giải trí vội vàng công bố 71 tác phẩm phim lẻ sẽ ra mắt trên nền tảng ngay đầu năm. Thực đơn đúng nghĩa khiến khán giả phải bận rộn cày phim mỗi tuần.

Tại các lễ trao giải, Netflix xác lập kỷ lục vô tiền khoáng hậu khi theo Deadline, không dưới 44 tượng vàng Emmy đã được ghi nhận cho Netflix, trong đó The Crown và The Queen’s Gambit dẫn đầu với 11 chiến thắng cho mỗi dự án, nổi bật là danh hiệu hàng đầu ở cả hai hạng mục Drama Series và Limited or Anthology Series.

Tính đến Q3 năm nay, Netflix vẫn chiếm 45,8% thị phần trong nhu cầu về nội dung kỹ thuật số, cùng lúc ghi nhận 4.4 triệu tài khoản đăng ký mới. Sự kiện ngày 4/10, khi Instagram và Facebook đồng loạt sập, và lưu lượng truy cập của Netflix chứ không phải social media nào khác tăng tới 14% đã minh chứng cho mức độ cần thiết của nền tảng.

Về những gì là đáng tiếc, những nỗ lực sáng tạo của nền tảng, trừ công thức quy tụ bộ ba GOATs trong Red Notice lại không thu về kết quả như mong muốn. Jupiter’s Legacy, ăn theo xu hướng siêu anh hùng sa ngã, Cowboy Bebop cùng tham vọng live-action anime đã bị hủy nhanh chóng ngay chỉ sau một mùa vì nhiều lý do khác nhau. 11. Hiện tượng toàn cầu “Squid Game” Cuối cùng trong danh sách sự kiện nổi bật của 2021 là Squid Game, series sinh tồn không phải xuất sắc nhất nhưng lại khiến nền văn hóa đại chúng chao đảo. Bất ngờ có lẽ là phản ứng chung của công chúng khi chứng kiến mức độ viral của loạt phim đến từ Hàn Quốc.

Squid Game là series Netflix thành công nhất mọi thời đại cùng 111 triệu lượt truy cập trong tháng đầu tiên, con số vượt xa dự án giữ kỷ lục trước đó Bridgerton là với 82 triệu, quy đổi ra 1,6 tỷ giờ đồng hồ streaming. 900 triệu USD cũng là doanh thu đem lại chỉ từ Trò Chơi Con Mực theo nhiều nguồn tin chia sẻ. Tham chiếu thành tích với những gì Netflix đã bỏ ra, 21,4 triệu USD, tức khoảng 2.4 triệu USD cho mỗi tập phim, ngân sách này thực sự quá khiêm tốn.

Trên Youtube chứ chưa tính đến Tiktok - sân khấu chính của series, content về Squid Game đã nghiền nát Game of Thrones với 17 tỷ lượt xem, và nên nhớ rằng, trò chơi vương quyền đã có cả một thập kỷ để tích góp.

Tàn phá internet, nhưng về bản chất, Squid Game trình bày một bức tranh tổng thể đầy bạo lực, và cách luồng văn hóa này đã gây ra nhiều ý kiến phân cực. Trẻ em dưới 18 tuổi khó để tránh khỏi việc tiếp xúc với dự án khi mức độ phổ biến của nó là toàn cầu. Điều này dẫn đến nhiều bê bối bao gồm các tai nạn không đáng có khi cố gắng tái hiện thử thách trong phim, báo cáo về xu hướng bạo lực của trẻ em hay các trường học cấm trang phục Squid Game cho Halloween,vv…

Ngoài những cột mốc kể trên, 2021 còn chứng kiến trò đùa Hollyboob, Justice League dài 4 tiếng của Zack Snyder, Friends Reunion hay tất nhiên là bộ phim Liên Minh Huyền Thoại đầu tiên - Arcane. Có thể thấy, doanh thu phòng vé tăng gần 100% so với 2020, phản ánh rằng 12 tháng vừa qua dẫu chưa thể tái hiện nguyên vẹn bầu không khí náo nhiệt thời kỳ Avengers: Endgame, nhưng là bước đà đầy khích lệ với ngành công nghiệp điện ảnh để trở lại tầm vóc vốn có của mình.

29fitz