20 năm Porsche Cayenne: từ “kẻ thứ ba” tới người cứu rỗi hãng xe Đức

Cố Giám đốc điều hành Porsche - ngài Ferry Porsche từng dự đoán vào năm 1989: “Nếu chúng ta chế tạo một mẫu xe địa hình theo tiêu chuẩn chất lượng của mình và nó có biểu tượng Porsche ở phía trước, mọi người sẽ mua nó”. Theo thời gian, lời nói của ông đã được chứng minh là đúng. Kể từ năm 2002, Porsche Cayenne đã là một trong những trụ cột trong thành công toàn cầu của nhà sản xuất siêu xe Đức.

Detlev von Platen, Thành viên Ban Điều hành Bộ phận Bán hàng và Tiếp thị cho biết: “Cayenne luôn là một điểm thu hút lớn đối với thương hiệu của chúng tôi - nó đã mang lại nhiều khách hàng và người hâm mộ mới từ khắp nơi trên thế giới đến với Porsche trong hơn 20 năm qua".

 Porsche Boxster Concept 1993

Porsche đã phải đưa ra một số quyết định lớn vào giữa những năm 1990 để đảm bảo thành công kinh tế lâu dài của mình. Vào đầu thập kỷ, công ty rơi vào một trong những cuộc khủng hoảng kinh tế lớn nhất trong lịch sử của mình: hãng chìm trong thảm cảnh và chỉ giao được 23.060 xe trong năm tài chính 1991/92.

Porsche Boxster 986 (1996)  Với Boxster, ra mắt vào năm 1996, Porsche bắt đầu tìm cách thoát khỏi tình trạng ế ẩm. Nhưng ban lãnh đạo nhanh chóng nhận ra rằng chỉ riêng dòng xe 911 huyền thoại và Boxster sẽ không thể đưa công ty vào một tương lai an toàn. Kế hoạch cho một chiếc "Porsche thứ ba" bắt đầu hình thành, mặc dù ban đầu chưa có quyết định chắc chắn về phân khúc mà nó sẽ tham gia.  Bản vẽ kỹ thuật của Porsche Cayenne thế hệ đầu tiên

Theo khuyến nghị của các nhà phân phối tại Mỹ, công ty đã lựa chọn xe địa hình thay vì các kiểu dáng khác cũng đang được cân nhắc như sedan/MPV. Loại phương tiện này đang là xu hướng ở Bắc Mỹ - thị trường lớn nhất của Porsche vào thời điểm đó. Giám đốc điều hành Wendelin Wiedeking cũng đã đặt mục tiêu vào thị trường châu Á mới nổi. Tham vọng của công ty đã rất cao ngay từ đầu: Porsche không chỉ đơn thuần là tạo ra một chiếc SUV thể thao phù hợp với thương hiệu, mà nhằm đến cả các đối thủ hàng đầu trong phân khúc địa hình.

Dự án Colorado:

 Một phiên bản thử nghiệm của Porsche Cayenne đời đầu

Dự án lớn này cuối cùng thực hiện như là một phần trong kế hoạch hợp tác lớn hơn với Volkswagen có tên mã là ‘Colorado’; được chính thức công bố vào tháng 6 năm 1998: Porsche Cayenne và Volkswagen Touareg sẽ chia sẻ cùng một nền tảng. Mặc dù có cấu trúc giống hệt nhau, nhưng ban đầu mỗi nhà sản xuất đều sử dụng động cơ của riêng họ và phát triển hệ thống treo của riêng họ. Porsche chịu trách nhiệm phát triển nền tảng chung tại địa điểm Hemmingen tối mật ban đầu của mình, trong khi Volkswagen đóng góp chuyên môn sản xuất hàng loạt.

Dây chuyền sản xuất Porsche Cayenne thế hệ đầu ở Leipzig

Năm 1999, Porsche quyết định sản xuất chiếc xe này tại Đức thay vì ở nước ngoài và xây dựng một cơ sở sản xuất mới ở Leipzig, chính thức khai trương vào tháng 8 năm 2002. Đối tác của Volkswagen, Touareg, được sản xuất tại nhà máy Volkswagen ở Bratislava, Slovakia. Thân xe được sơn cho Cayenne cũng có nguồn gốc từ đó, với quá trình lắp ráp cuối cùng diễn ra tại Sachsen.

Cả hai thế hệ đầu tiên và thứ hai của Cayenne - được gọi nội bộ là E1 và E2 - đã lăn bánh khỏi dây chuyền sản xuất ở Leipzig và sau đó cũng ở Osnabrück. Với sự ra mắt của thế hệ thứ ba (E3) vào năm 2017, Porsche đã chuyển toàn bộ việc sản xuất Cayenne sang Bratislava để nhường cơ sở tại Leipzig cho mẫu sedan thể thao Panamera và SUV cỡ nhỏ Macan.

Sự đa dụng khiến Cayenne trở thành một chiếc xe du lịch thân thiện với gia đình, đồng thời cũng là một chiếc xe địa hình mạnh mẽ và thể thao hiệu năng cao đặc trưng của Porsche. Với những đặc điểm này, Cayenne đã làm được nhiều điều trong việc định hình phân khúc xe thể thao đa dụng (SUV) trong hơn 20 năm qua.

Thế hệ đầu tiên (E1) đã khởi đầu một cách tự tin như những gì người ta có thể mong đợi từ một chiếc Porsche với lựa chọn hai động cơ V8. Ở Cayenne S, động cơ 4.5 lít mới được phát triển tạo ra 340PS, trong khi Cayenne Turbo đạt được 450PS dù có cùng dung tích. Chúng đạt tốc độ tối đa lần lượt là 242 và 266km/h - một thông điệp quan trọng gửi đến những khách hàng sử dụng xe thể thao thông thường.

 

Động lực học khi vào cua được xử lý bởi các hệ thống điện tử mới được giới thiệu: Hệ thống Quản lý Lực kéo của Porsche (PTM) phân bổ lực truyền động giữa cầu sau và cầu trước theo tỷ lệ 62:38 theo tiêu chuẩn. Hệ dẫn động 4 bánh cũng có thể thay đổi nhờ ly hợp đa đĩa và có thể thực hiện bất kỳ tỷ lệ công suất nào giữa bánh trước và bánh sau trong khoảng từ 100: 0 đến 0: 100 nếu cần.

Cách xa những con đường trải nhựa, người lái Cayenne cũng có thể dựa vào hộp biến mô cầu thấp để cải thiện khả năng bám đường. Một bộ vi sai trung tâm được khóa hoàn toàn ngăn không cho các bánh xe quay ngay cả khi chúng được nâng lên khỏi mặt đất trong một thời gian ngắn. Được trang bị những khả năng này, chiếc xe địa hình đầu tiên của Porsche đã sánh ngang những mẫu SUV nổi tiếng của các đối thủ cạnh tranh, ngay cả khi đang lái thử trong giai đoạn phát triển của chiếc xe.

 

Cayenne thế hệ đầu tiên (E1) cũng là chiếc Porsche đầu tiên trang bị Hệ thống Quản lý Hệ thống treo Chủ động của Porsche (PASM) mới được phát triển. Nó được cung cấp cùng với hệ thống treo khí nén liên tục điều chỉnh lực giảm xóc, kết hợp tình trạng của đường và phong cách lái xe của người lái Cayenne vào các tính toán của mình.

Hệ thống treo khí nén cũng giúp Cayenne off-road: Khoảng sáng gầm xe ấn tượng 21,7cm với hệ thống treo thông thường tăng lên 27,3cm với sự hỗ trợ của tính năng kiểm soát gầm bên trong hệ thống treo khí nén. Porsche đã tối ưu hóa khả năng vận hành trên đường của mình vào đầu năm 2006 với việc giới thiệu chiếc Cayenne Turbo S đầu tiên, thu hút sự chú ý với công suất động cơ 521PS từ động cơ biturbo V8 4,5 lít, một con số phi thường cho SUV vào thời đó.

Sự xuất hiện của công nghệ hybrid trên Cayenne:

Nền tảng cho những chiếc Cayenne điện hoá xuất hiện vào năm 2007 với phiên bản facelift của Cayenne thế hệ đầu tiên. Với phiên bản ý tưởng Cayenne S Hybrid trưng bày tại triển lãm Frankfurt, khác với nhiều đối thủ sử dụng hệ thống hybrid phân chia sức mạnh, Porsche đã sử dụng giải pháp hybrid song song.

 Trong thiết kế này, động cơ điện không chỉ được sử dụng khi xe bắt đầu lăn bánh mà còn chạy ở tốc độ cao hơn. Điều này giúp mẫu xe ý tưởng có thể lướt với vận tốc lên tới 120km/h mà không cần động cơ đốt trong hoạt động. Động cơ điện cũng cải thiện cả khả năng tăng tốc và tính linh hoạt. Hệ động lực hybrid hoàn toàn cuối cùng đã xuất hiện trên thị trường vào năm 2010 với Cayenne thế hệ thứ hai - là chiếc xe hybrid sản xuất hàng loạt đầu tiên của Porsche.

Sự kết hợp của động cơ tăng áp 3 lít V6 công suất 333PS và mô-tơ điện đồng bộ 47PS đã tạo ra công suất đầu ra của hệ thống là 380PS. 4 năm sau đó mẫu xe plug-in hybrid đầu tiên - Cayenne S E-Hybrid tiên phong trong phân khúc SUV cao cấp đã có phạm vi hoạt động hoàn toàn bằng điện hơn 30km. Pin hyđrua kim loại niken được thay thế bằng pin lithium-ion. Động cơ đốt trong vẫn giữ nguyên, trong khi công suất động cơ điện tăng lên 95PS, dẫn đến công suất hệ thống là 416PS.

Hiệu năng siêu xe ở mọi địa hình dẫn tới thành công trên đường đua:

Cayenne là một chiếc xe thể thao toàn diện và đã chứng tỏ khả năng của mình trong nhiều điều kiện khắc nghiệt. Năm 2006, hai đội đua tư nhân từng tham gia một chiếc Porsche Cayenne S trong Giải đua xe Transsyberia từ Moscow xuyên Siberia đến Ulaanbaatar ở Mông Cổ - giành vị trí thứ nhất và thứ hai. Porsche đã lấy cảm hứng từ kỳ tích trên và phát triển giới hạn 26 chiếc Cayenne S Transsyberia phù hợp với các cuộc đua rally đường dài.

 Cuối cùng tại giải Transsyberia 2007, 3 chiếc Cayenne đã chiếm mọi vị trí đầu tiên với tổng cộng 7 chiếc Porsche lọt vào top 10. Những trang bị đặc biệt trên Cayenne S Transsyberia bao gồm lốp xe chuyên dụng dành cho mọi địa hình, lồng an toàn, tỷ số trục ngắn hơn, khóa vi sai, khung treo trước và ốp gầm gia cố. Công suất động cơ V8 vẫn không thay đổi ở mức 385PS.  Vì chiếc xe đua dựa trên phiên bản cập nhật thế hệ đầu tiên, những người tham gia cuộc đua cũng được hưởng lợi từ những cải tiến được thực hiện trên Cayenne: động cơ mới phun nhiên liệu trực tiếp tiêu thụ ít nhiên liệu hơn tới 15% và Hệ thống kiểm soát khung gầm năng động của Porsche mới (PDCC) - kết hợp với các thanh ổn định chủ động - loại bỏ phần lớn tình trạng nghiêng thân xe ở các góc, đồng thời cho phép khớp trục lớn hơn.   Năm 2008, 19 mẫu Cayenne S Transsyberia được tối ưu hóa hơn nữa đã bắt đầu cuộc đua Siberia Rally và chiếm mọi vị trí trong top 10, trừ vị trí thứ 6.

Kỷ lục dành cho SUV tại Nurburgring:

Kể từ đó tới nay giải Transsyberia Rally đã không được tổ chức, nhưng việc vượt qua hơn 7.000km trong vòng 2 tuần vẫn chứng minh được hiệu năng của Cayenne. Mặc dù vậy, chiếc xe cũng có các cách khác để chứng tỏ hiệu năng. Với thế hệ hiện tại, Cayenne Turbo GT có thể vượt qua 20,832km đường đua Nurburgring chỉ trong 7 phút 38,925 giây.

Vào ngày 14 tháng 6 năm 2021, người lái thử Lars Kern đã lập kỷ lục dành cho SUV tại đường đua huyền thoại Nurburgring. Được điều chỉnh để có hiệu suất tăng tốc và vào cua tối đa, Turbo GT là vận động viên hàng đầu không thể tranh cãi trong dòng Cayenne. Có công suất lên tới 640PS, động cơ V8 biturbo 4 lít cung cấp nền tảng cho các đặc tính lái xe tuyệt vời: 0-100km/h chỉ mất 3,3 giây và tốc độ tối đa 300km/h.

Với những đường nét thậm chí còn thể thao hơn và chỉ được cung cấp như một chiếc Coupé bốn chỗ, Cayenne Turbo GT được trang bị sẵn với tất cả các tinh hoa về hệ chassis của dòng xe được trang bị tiêu chuẩn và lốp hiệu năng cao được phát triển đặc biệt cho mẫu xe này.

Trên thực tế đội kỹ sư phát triển của thế hệ Cayenne đầu tiên đã tính đến một phiên bản thể thao dành cho đường đua ngay sau khi thấy nó thành công. Oliver Laqua - hiện là giám đốc dự án tổng thể về Cayenne - đã từng làm kỹ sư ý tưởng cho E1 vào năm 1998. Vào năm 2004, ông được giao nhiệm vụ thiết kế một chiếc Cayenne đặc biệt thể thao về mọi mặt.

Hình ảnh hiếm hoi về Cayenne Roadrunner  Tham vọng của kỹ sư trẻ tuổi đã rõ ràng ngay từ đầu, vì Laqua nhắm đến việc phát triển một loại xe đặc biệt nhẹ với tên dự án là ‘Roadrunner’. “Chúng tôi đã lên kế hoạch vứt bỏ hộp biến mô, vì điều đó giúp tiết kiệm thêm 80kg trọng lượng. Và chúng tôi đã nghĩ về 4 ghế đua để giảm trọng lượng hơn nữa và mang lại nhiều cảm xúc hơn”, Laqua kể lại ngày hôm nay. Tuy nhiên, thực tế là ‘Roadrunner’ chỉ được trang bị hệ dẫn động cầu sau, và những chiếc ghế kém thoải mái đã không nhận được sự quan tâm của ban lãnh đạo hãng.

Từ Roadrunner tới chiếc Porsche GTS đầu tiên của Thế kỷ XXI:

Tuy nhiên, khi nói đến hệ động lực, các nhà phát triển đã lựa chọn chính xác ngay từ lần đầu tiên với Roadrunner: một động cơ V8 hút khí tự nhiên thay vì tăng áp. “Trong dự án này, nó (động cơ) không chỉ cần mạnh mẽ mà còn phải nhạy ga" - Laqua nói. Trang bị tiêu chuẩn của xe bao gồm hộp số sàn sáu cấp và khung gầm được phát triển đặc biệt.

 Porsche Cayenne GTS thế hệ đầu tiên (trái) bên cạnh thế hệ mới nhất (phải)  Lần đầu tiên, hệ thống treo bằng thép được kết hợp với hệ thống giảm xóc có điều khiển PASM - một ý tưởng mà cho đến lúc đó chỉ dành cho những chiếc xe thể thao hai cửa. Phía trước và phía sau giống Cayenne Turbo. Vòm bánh xe loe ra khoảng 14 mm ở mỗi bên, khiến mẫu xe mới trông rất ấn tượng. Nó cũng thấp hơn 24mm so với Cayenne S.  Porsche Cayenne GTS thế hệ 2 trước facelift  Cái tên của mẫu xe mới được lấy từ sách lịch sử của Porsche - 928 GTS, bị ngừng sản xuất vào năm 1995. Và tên gọi của nó vốn được lấy từ Porsche 904 Carrera GTS của những năm 1960. Các mẫu xe lịch sử có hậu tố ‘GTS’ cho ‘Gran Turismo Sport’ thể hiện tính thể thao đặc biệt kết hợp với khả năng chạy đường dài vượt trội.

Cayenne GTS đầu tiên được ra mắt vào năm 2007 với bản facelift của thế hệ E1. Công suất 405PS từ động cơ 4,8 lít khiến nó đứng đầu danh sách các biến thể Cayenne với động cơ hút khí tự nhiên. Trong GTS thế hệ thứ hai, công suất tăng vừa phải lên 420PS. Và đối với phiên bản 2015, Porsche đã chuyển từ động cơ V8 hút khí tự nhiên sang V6 biturbo vì lý do tiết kiệm nhiên liệu.

 Porsche Cayenne GTS thế hệ 2 sau facelift 

Mặc dù dung tích nhỏ hơn, động cơ mới mạnh hơn 20PS và tiêu thụ ít nhiên liệu hơn. Ở Cayenne GTS hiện tại, Porsche lại dựa vào động cơ V8 nhưng lần này đã có thêm cặp tăng áp kép để đạt 460PS. Lấy cảm hứng từ thành công vang dội của Cayenne GTS, mỗi dòng xe của Porsche giờ đây đều có một biến thể GTS thể thao đặc biệt.

Chiếc xe mở ra cánh cửa dẫn tới các thị trường mới:

 Porsche Cayenne chuẩn bị tiến vào triển lãm Paris 2002 - nơi chiếc xe ra mắt Thế giới lần đầu  Ngay sau khi ra mắt thế giới tại Paris Motor Show vào tháng 9 năm 2002, Cayenne đã trở thành một thành công trên toàn Thế giới - và ngay lập tức vượt quá mong đợi về doanh số bán hàng. Ban đầu, Porsche dự kiến giao tay khách hàng 25.000 chiếc mỗi năm. Trong 8 năm tồn tại của thế hệ đầu tiên, 276.652 xe đã được bán - hay 35.000 chiếc mỗi năm. Chiếc Cayenne thứ một triệu đã ra khỏi dây chuyền sản xuất vào mùa hè năm 2020. Vào năm 2021, hơn 80.000 chiếc đã được giao tới khách hàng. Dòng sản phẩm Porsche vào năm 2002: Cayenne, Boxster và các phiên bản khác nhau của 911  Đối với Porsche, Cayenne đã tạo ra nền tảng kinh tế cho sự thành công bền vững mà không ảnh hưởng đến các giá trị dựa trên mô tô thể thao của thương hiệu xe thể thao này. “Với Cayenne, lần đầu tiên chúng tôi đã thành công trong việc chuyển giao thành công huyền thoại của Porsche sang một phân khúc thị trường hoàn toàn mới”, Oliver Blume, Chủ tịch Hội đồng Điều hành của Porsche AG, cho biết tại buổi ra mắt thế hệ thứ 3 của Cayenne. Chiếc Cayenne thứ 1 triệu  "Chiếc xe thể thao của chúng tôi trong phân khúc SUV đã chứng tỏ là nguồn động lực dẫn tới sự tăng trưởng và bán chạy nhất kể từ năm 2002. Và đó không phải là tất cả. Cayenne đã mở ra cánh cửa đến nhiều thị trường mới cho Porsche và đóng góp đáng kể vào quốc tế hóa mạng lưới bán hàng của chúng tôi".  Lễ ra mắt Porsche Cayenne thế hệ thứ 3  Detlev von Platen, Thành viên Ban Điều hành Bán hàng và Tiếp thị của Porsche, cho biết: “Là một biểu tượng phong cách trong phân khúc SUV, Cayenne đã giúp tăng cường sức hấp dẫn cho thương hiệu của chúng tôi, đặc biệt là tại Trung Quốc và các thị trường châu Á khác. Hiện nó là một trong những mẫu xe được yêu cầu nhất của Porsche trên toàn thế giới và tôi chắc chắn rằng độ phổ biến của nó sẽ còn mạnh mẽ trong tương lai”.